Կենդանիների սննդի մեջ սննդանյութերի մարսողության վրա ազդող գործոններ

Ⅰ.Դիետայի գործոնները

1. Սննդային բաղադրիչների աղբյուրը և սննդանյութերի բացարձակ պարունակությունը կազդեն մարսողության որոշման վրա:Բացի սրանից, չի կարելի անտեսել դիետիկ վերամշակման ազդեցությունը մարսողության վրա:

2. Սննդային հումքի մասնիկների չափի կրճատումը կարող է բարելավել մարսողությունը՝ դրանով իսկ բարելավելով կերերի օգտագործումը, սակայն դա կհանգեցնի կերերի վերամշակման ընթացքում արտադրողականության նվազմանը, կերի ծախսերի ավելացմանը և շարժունակության նվազմանը:

3. Նախամշակման պալատի մշակման պայմանները, մասնիկների ջախջախումը, արտամղման գոլորշու հատիկավորման գործընթացը կամ չորանոցը կարող են ազդել կերերի սննդային արժեքի և, հետևաբար, մարսողության վրա:

4. Ընտանի կենդանիների կերակրումն ու կառավարումը կարող են ազդել նաև մարսողության վրա, ինչպես օրինակ՝ նախկինում կերակրված սննդակարգի տեսակն ու քանակը:

Ⅱ.Ինքն ընտանի կենդանու գործոնները

Մարսողականությունը որոշելիս պետք է հաշվի առնել նաև կենդանիների գործոնները, ներառյալ ցեղատեսակը, տարիքը, սեռը, ակտիվության մակարդակը և ֆիզիոլոգիական վիճակը:

1. Բազմազանության ազդեցությունը

1) Տարբեր ցեղատեսակների ազդեցությունը ուսումնասիրելու համար Մեյերը և այլք.(1999 թ.) կատարել է մարսողության թեստ 4,252,5 կգ քաշով 10 տարբեր շների հետ (յուրաքանչյուր ցեղատեսակի համար 4-ից 9 շուն):Դրանցից փորձարարական շներին կերակրում էին պահածոյացված կամ չոր առևտրային սննդակարգերով՝ 13 գ/(կգ BW·d) չոր նյութով, իսկ իռլանդական գայլաշնիկներին կերակրում էին պահածոյացված սննդակարգով՝ 10 գ/օր չոր նյութի ընդունմամբ:(կգ BW·d):Ծանր ցեղատեսակները կղանքում ունեին ավելի շատ ջուր, կղանքի որակը և ավելի հաճախակի աղիքներ:Փորձի ժամանակ ամենամեծ ցեղատեսակի՝ իռլանդական գայլշան կղանքը պարունակում էր ավելի քիչ ջուր, քան լաբրադոր ռետրիվերը, ինչը ենթադրում է, որ քաշը միակ գործոնը չէ, որը պետք է հաշվի առնել:Սորտերի միջև մարսողության ակնհայտ տարբերությունները փոքր էին:James and McCay (1950) և Kendall et al.(1983 թ.) պարզել է, որ միջին չափի շները (Salukis, German Shepherds և Basset Hounds) և փոքր շները (Dachshunds և Beagles) ունեին նմանատիպ մարսողություն, և երկու փորձերում էլ փորձարարական ցեղատեսակների միջև մարմնի քաշը այնքան մոտ էր, որ տարբերությունները մարսողության մեջ փոքր էին:Այս կետը հանգուցային կետ դարձավ աղիքային քաշի հարաբերական կորստի կանոնավորության համար՝ քաշի ավելացման հետ մեկտեղ, քանի որ Kirkwood (1985) և Meyer et al.(1993):Փոքր շների աղիքների դատարկ քաշը կազմում է մարմնի քաշի 6%-ից 7%-ը, մինչդեռ մեծ շների քաշը նվազում է մինչև 3%-4%-ը:

2) Weber et al.(2003) ուսումնասիրել է տարիքի և մարմնի չափի ազդեցությունը էքստրուդացված դիետաների ակնհայտ մարսողության վրա:Սննդանյութերի մարսողականությունը զգալիորեն ավելի բարձր է եղել խոշոր շների մեջ բոլոր տարիքային խմբերում, թեև այս խոշոր շներն ունեին կղանքի ավելի ցածր միավորներ և կղանքի խոնավության ավելի բարձր պարունակություն:

2. Տարիքի ազդեցությունը

1) Weber et al.(2003 թ.) վերևում, փորձի մեջ օգտագործված չորս ցեղատեսակների շների մակրոէլեմենտների մարսելիությունը զգալիորեն աճել է տարիքի հետ (1-60 շաբաթ):

2) Շիլդսի (1993) հետազոտությունը ֆրանսիական Բրետտանի լակոտների վրա ցույց է տվել, որ 11 շաբաթական շների չոր նյութի, սպիտակուցի և էներգիայի մարսելիությունը համապատասխանաբար 1, 5 և 3 տոկոսային կետով ցածր է, քան 2-4 տարեկան հասուն շների մոտ: .Սակայն 6 ամսական և 2 տարեկան շների միջև տարբերություններ չեն հայտնաբերվել։Դեռևս պարզ չէ՝ լակոտների մարսողության նվազումը պայմանավորված է միայն սննդակարգի սպառման ավելացմամբ (մարմնի հարաբերական քաշով կամ աղիքների երկարությամբ), թե այս տարիքային խմբում մարսողության արդյունավետության նվազմամբ:

3) Բաֆինգթոնը և այլք.(1989) համեմատել են 2-ից 17 տարեկան բիգլ շների մարսելիությունը:Արդյունքները ցույց են տվել, որ մինչև 10 տարեկանը մարսողության անկում չի հայտնաբերվել:15-17 տարեկանում նկատվել է միայն մարսողության փոքր նվազում։

3. Սեռի ազդեցությունը

Համեմատաբար քիչ ուսումնասիրություններ կան սեռի ազդեցության վերաբերյալ մարսողության վրա:Տղամարդիկ շների և կատուների մեջ ավելի շատ կեր ընդունում և արտազատում ունեն, քան էգերը, և սննդանյութերի ավելի ցածր մարսողություն, քան էգերը, և կատուների գենդերային տարբերությունների ազդեցությունն ավելի մեծ է, քան շների մոտ:

III.Շրջակա միջավայրի գործոնները

Բնակարանային պայմանները և շրջակա միջավայրի գործոնները ազդում են մարսողության վրա, սակայն նյութափոխանակության վանդակներում կամ շարժական բուծարաններում տեղավորված շների ուսումնասիրությունները ցույց են տվել նմանատիպ մարսողություն՝ անկախ բնակարանային պայմաններից:

Արդյունավետ շրջակա միջավայրի գործոնները, ներառյալ օդի ջերմաստիճանը, խոնավությունը, օդի արագությունը, հատակի ծածկույթները, պատերի և տանիքների մեկուսացումը և ջերմաստիճանի հարմարեցումը և դրանց փոխազդեցությունը, կարող են ազդեցություն ունենալ սննդանյութերի մարսողության վրա:Ջերմաստիճանը աշխատում է փոխհատուցվող նյութափոխանակության միջոցով՝ պահպանելով մարմնի ջերմաստիճանը կամ բացարձակ սննդի ընդունումը երկու եղանակով:Բնապահպանական այլ գործոններ, ինչպիսիք են մենեջերների և փորձարկվող կենդանիների փոխհարաբերությունները և ֆոտոպերիոդը, կարող են ազդեցություն ունենալ սննդանյութերի մարսողության վրա, սակայն այդ ազդեցությունները դժվար է քանակականացնել: